Granaten in het bloemenveld

In de nieuwe roman van Aminatta Forna roept de verbouwing van een huis herinneringen op aan de oorlog in de Balkan.

Kathy Mathys

De littekens van de oorlog: dat is hét thema van Aminatta Forna, een Sierra Leonese die met haar vorige roman, ‘Fantoomliefde’, op de shortlist stond van de Orange Prize 2011. Forna’s fijnzinnige kroniek over de nasleep van de oorlog in Sierra Leone was een krachtige roman. Haar nieuwe, ‘Het Huis met de schaduw ‘, gaat ook over de naweeën van een burgeroorlog, namelijk het conflict op de Balkan. Volgens Forna hebben de Sierra Leonezen elkaar grotendeels vergeven, hebben ze de draad weer opgepikt, misschien al te snel. Op de Balkan, waar de schrijfster rondreisde, sluimert er veel meer vijandigheid onder het oppervlak, mogelijks omdat de oorlog daar een etnisch conflict was.

Duro Kolak, de 46-jarige verteller woont in Gost, een kleine provinciestad, die door velen is verlaten na de gevechten. Duro noemt zich een bewaker van het verleden, hij brengt twee vertellingen. De ene gaat over de zomer van 1975, toen hij 14 was en optrok met Anka en haar broer Krešimir. Die delen van het boek tonen een onbewaakte kindertijd. Het drietal ging jagen, brouwde sterke drank, zwom in het ravijn. Duro en Anka werden verliefd.

De tweede verhaallijn speelt in 2007, wanneer de Engelse Laura en haar kinderen, Grace en Matthew, neerstrijken in Gost. Ze hebben ‘het blauwe huis ‘gekocht en willen het verbouwen tot een te verhuren vakantiewoning. In een stad waar werk schaars is, biedt Duro zich aan als klusjesman. Laura sluit de ogen voor de gruwelen van het verleden. Ze doet euforische uitlatingen over de veldbloemen, de gedachte aan mogelijke landmijnen in datzelfde veld laat ze niet toe. Matthew pubert maar wil zijn mannelijkheid etaleren door te jagen met Duro en de oude auto, een symbool van vooroorlogse tijden, op te knappen. Enkel Grace heeft oprechte interesse voor het verleden, haar vragen zijn kritisch en meelevend.

Gost is een stad waar de inwoners elkaar met argusogen bekijken, waar je buren mogelijks je vrouw of man hebben verraden. Niets is er onschuldig of vrijblijvend. De ene helft van het dorp gebruikt ‘hleb’ voor brood, de andere ‘kruh’. In deze stille, claustrofobische roman weet Forna de verstikkende sfeer goed op te roepen. Ze doet dat in een taal die ongeforceerd is. Af en toe ligt de symboliek er wel te dik op.

***

Aminatta Forna – Het huis met de schaduw – vertaald door Marijke Versluys en Aleid van Eekelen-Benders – Nieuw Amsterdam Uitgevers – 319 blz. – oorspronkelijke titel: The Hired Man.