Swingende keukens
Engelse schrijfster Rose Tremain houdt van somptueuze eetscènes. In haar Orange Prize-winnaar ‘De weg naar huis’ baant een Oekraïense migrant zich een weg in het Londense restaurantleven.
Tekst: Kathy Mathys
In haar thuisland gingen al 200.000 exemplaren van ‘De weg naar huis’ over de toonbank. Rose Tremain is een geliefde auteur die met veel gevoel voor detail over grote en kleine levens schrijft. Bij ons is ze vooral bekend van historische verhalen als ‘Muziek en stilte’ en ‘Restoration’. In haar nieuwste zoekt de 43-jarige Lev – net als zovele anderen aangespoeld op de oevers van de Thames – een baantje in de Engelse metropool. Het eerste wat hij eet op Engelse bodem is een hotdog. Heel even werkt hij als loopjongen voor een pittaverkoper maar hij komt nauwelijks rond en waagt dan zijn kans in de restaurantwereld. GK Ashe is een hip en druk restaurant waar ‘London’s finest’ de meest uitgekiende gerechten voorgeschoteld krijgen. Lev, die opgroeide met geitenmelk met kaneel en rozijnenkoekjes, is verwonderd wanneer hij merkt hoe polenta hier een trendy gerecht is. Hij start als afwasser en houdt zijn ogen open. Hij wil absoluut een eigen zaak beginnen en pent de recepten voor Ashe’s verfijnde creaties vlijtig neer in zijn notitieboekje. Met Kerstmis maakt hij promotie en mag hij de groenten snijden. ‘Denk eraan, je moet het hele mes bewegen, niet alleen de punt. En je moet zien te vermijden dat je je vingers of je hand afhakt. Ik wil geen bloed zien in de gratin,’ waarschuwt de autoritaire Ashe hem. Lev verruilt zijn hoofddoek voor een katoenen muts en blijkt uiterst handig in het onzaden van tomaten en wassen van muntblaadjes. Wanneer Lev zijn baan verliest na amoureuze verwikkelingen met de verleidelijke souschef, troost hij zichzelf door soeprecepten te bedenken. Hij fantaseert over de ‘vissoep met zonnevis, wijting, inktvis, uien, tomaten en wijn’ die hij zijn eigen klanten ooit wil voorzetten. Van GK Ashe gaat het naar een Grieks restaurant waar klanten gaan voor ‘pikante Griekse worstjes van de grill, rundvleesstifado en pitabrood uit de houtoven’.
Tijdens een interview in Antwerpen vraag ik de beminnelijke Tremain waarom ze zoveel over eten schrijft:
“Ik hou veel van eten, al heb ik meestal niet echt reuzehonger. Ik ben dol op koken en leerde het aan mijn dochter. Mijn moeder was ook een goede kok. Het cliché dat Engelsen niet kunnen koken, is totaal achterhaald. Eigenlijk is mijn liefde voor eten vooral verbonden met vrienden en geliefden. Als ik alleen ben, leef ik karig en eet ik omeletten en salades. Ik heb zelf in restaurants gewerkt toen ik jonger was. Als serveerster krijg je een goed zicht op de strenge hiërarchie binnen een topkeuken. In ‘De weg naar huis’ zitten donkere scènes en ik wilde die counteren met vrolijke, energieke stukken. Een restaurantkeuken leek me daarvoor het ideale kader omdat er een aanstekelijke, swingende sfeer hangt.”
Tremain studeerde aan de Sorbonne en haar liefde voor lekker eten gaat terug tot haar Franse jaren. In 1983 haalde ze de prestigieuze Granta List met beste Engelse schrijvers met het verhaal ‘My wife is a White Russian’, waarin eten een sleutelrol speelt. Nog meer betoverende eetscènes vinden we in ‘The Way I Found Her’ uit 1997. Daarin lezen we smakelijke beschrijvingen van rijkelijke pâtés, forel met karwijzaad en knapperige eend met cider. In ‘De weg naar huis’ heeft Tremain ook aandacht voor de minder fraaie kantjes van onze voedselketen. Lev werkt even als fruitplukker:
“Ik woon in Norfolk waar veel Polen en Hongaren als fruitplukkers aan de slag zijn. Ik deed research op verschillende boerderijen. Sommige landbouwers wilden niet dat ik met hun werknemers praatte, anderen waren wel behulpzaam. Ik kreeg heel uiteenlopende dingen te zien. Sommigen werkten in droeve omstandigheden, anderen hadden het beter dan Lev.”
Tremain begeeft zich met haar verhaal op hetzelfde domein als Marina Lewycka, al is haar roman pakken sterker. Lewycka, auteur van ‘Twee caravans’, schrijft vrijblijvende romantische komedies, Tremain gaat dieper. ‘De weg naar huis’ is een fascinerend verhaal over het hedendaagse Engeland. De keukenscènes zijn erg sprankelend en levensecht.
Rose Tremain, De weg naar huis, De Geus, Breda, 24,90 €, ISBN 978 90 445 1072 0