Elegante topwijn van eigen bodem

Wie de naam Chardonnay zegt, denkt meteen aan Frankrijk, het land bij uitstek voor deze droge, witte klassewijn. Dat sommeliers in onze topkeukens helemaal weg zijn van een Belgische Chardonnay is minder bekend. Peter Colemont uit Gors-Opleeuw, een deelgemeente van Borgloon, schrijft met zijn Chardonnay Belgische wijngeschiedenis.

Kathy Mathys

Een tiental jaar geleden ging Peter Colemont van start met de aanplant van chardonnaydruiven, een beslissing die hem geen windeieren legde. Hij koos resoluut voor kwaliteit in plaats van kwantiteit en daarom is zijn product zo bijzonder. In de regio Borgloon wonen nog wel meer wijnliefhebbers maar het merendeel van hen kweekt Duitse druiven, die beter gedijen in ons noordelijk klimaat. Toch is een Belgische Chardonnay geen utopie, mits een zorgvuldige voorbereiding en opvolging van het product.
Peter Colemont heeft drie wijngaarden, samen goed voor 1 ha. Op een stralende zaterdagmiddag loodst hij ons mee naar Clos Kapel, de kleinschalige aanplanting naast zijn huis, en naar het indrukwekkende Clos Warande, nabij het kasteel van Opleeuw. Rond 1830 al was de volledig ommuurde Warande een wijngaard annex moestuin. Het licht glooiende domein heeft een ideale locatie en het is georiënteerd op het zuiden. ‘Vanaf de maand april kan het hier behoorlijk warm worden, ‘ vertelt Peter Colemont. ‘Voorlopig gebruik ik nog geen machines bij het bewerken van het veld. Ik wil namelijk niet alleen een smaakvolle wijn maar ook een ecologisch verantwoord product. Ik verzorg alles handmatig en er wordt niet gespoten tegen onkruid.’ In het midden van het veld bevindt zich nog een oude put : ‘ ‘s Zomers hangen we hier een paar flessen in, heerlijk zo een putgekoelde wijn’.

Rijk verleden

Hoewel er nu heel wat ophef is rond de kwaliteit van een aantal Belgische wijnen, heeft ons land een eeuwenoude wijnbouwtraditie. Naast de streek van het Hageland heeft ook Haspengouw een rijk verleden als wijnregio. Over Borgloon zelf vertelt Peter Colemont : ‘In de Middeleeuwen had je hier ongeveer 120 ha wijnbouw. Nu nog zijn er heel wat plaatsnamen die verwijzen naar die wijnbouwtraditie. Borgloon was de enige Belgische stad met een wijngilde. In ons stadhuis vind je nog glasramen die verwijzen naar die praktijken’ Tijdens de zeventiende eeuw geraakte de Belgische wijnbouw in verval. Er was toen sprake van de zogenaamde kleine ijstijd, die het veel moeilijker maakte om druiven te laten groeien. Verder kreeg de druif ook stevige concurrentie van de aardappel en van tarwe, waarvan men eveneens alcohol kon brouwen. Ten slotte zou ook Napoleon onze wijnbouw lam hebben gelegd om op die manier wijnen uit Frankrijk te beschermen. Het duurde tot het midden van de twintigste eeuw vooraleer de wijnbouw in België haar tweede adem vond. Colemont : ‘Jean Belfroid was de grote bezieler van die renaissance. Een 35-tal jaar geleden is hij opnieuw van start gegaan met wijnbouw in onze streek. Hij heeft mij ook persoonlijk gestimuleerd om wijn te maken.’ Is er eigenlijk nog een connectie met die oude, Europese wijnstokken ? Colemont : ‘Ja en nee, de stokken die we nu gebruiken zijn Europees maar ze zijn geënt op een Amerikaanse onderstam. Tijdens de negentiende eeuw vielen Europese wijnstokken namelijk ten prooi aan een druifluisziekte die aan de wortels van de wijnstokken vrat. Men gebruikt daarom Amerikaanse onderstammen die wel resistent zijn maar de bovenbouw is van Europese oorsprong.’

Klimaat

Borgloon telt ongeveer 25 ha wijnbouw. Het leeuwendeel van deze oppervlakte beslaat Duitse wijnsoorten. Toch koos Colemont voor een Franse variant: ‘Volgens mij is de Chardonnay de lekkerste droge wijn ter wereld. Naast mijn activiteiten als wijnboer geef ik ook lessen wijnkennis en wijndegustatie in het volwassenenonderwijs. Ik ben dus echt wel vertrouwd met heel veel soorten en varianten. Die Chardonnay steekt er, wat witte wijnen aangaat, met kop en schouders bovenuit.’ Jaap Van Renesse van het naburige wijnkasteel van Genoels-Elderen in Riemst opteerde ook voor Chardonnay. Peter Colemont nam een kijkje op zijn domein toen hij koos voor de Franse druif. ‘Zijn productie is veel grootschaliger en hij beschikt over alle mogelijke technische middelen. Toch wou ik het met mijn wijnkennis ook proberen.’ Dat het toch lukt om in vrij noordelijke zones Chardonnay te kweken, is helemaal niet vanzelfsprekend. ‘Het klimaat speelt in ons nadeel. Gelukkig heeft Haspengouw een microklimaat, waardoor het hier gemiddeld iets warmer is dan in de rest van het land en ook een twintigtal dagen per jaar minder regent. Toch kan een fikse hagelbui vlak voor de oogst nog onherroepelijke schade toebrengen. Je merkt de laatste jaren wel duidelijk dat de aarde opwarmt en, hoe erg het ook is voor ons milieu, de wijnbouw vaart er wel bij.’
Een ander probleem is het rijp krijgen van de druiven. Dat vereist een goede kennis van het snoeien. Colemont : ‘Je moet op het juiste moment snoeien en snel ingrijpen als er ziektes of infecties zijn. Daarover heb ik heel wat geleerd op Franse wijndomeinen. Op grote wijndomeinen begint men in onze regio al in januari te snoeien maar eigenlijk is de tweede helft van de maand maart ideaal. Ik kan het mij permitteren om tot dan te wachten en dat levert het mooiste resultaat op’ Het kalkrijke terroir in Borgloon is dan wel weer goed geschikt voor de aanplant van chardonnaydruiven. In Hageland zou men deze Franse druif bijvoorbeeld niet kunnen kweken.

Topkeukens

Peter Colemont wacht tot eind oktober voor de oogst. ‘Ook in het verwerkingsproces streef ik enkel naar de beste kwaliteit. De druiven worden traag geperst en onder lichte druk, zodat er geen bittere stoffen uit de pit of schil in de wijn terechtkomen. De vinificatie neemt twee jaar in beslag omdat ik op een natuurlijke manier te werk ga. De wijn zit één jaar op houten vaten en één jaar op inox. Daarna moet ik die twee nog blenden en ten slotte vul ik af zonder te filteren. Dat neemt allemaal heel veel tijd in beslag maar het geeft het meest smaakvolle resultaat. Je kan de wijn jong drinken en hem vier tot vijf jaar bewaren.’
De smaak van de Clos Kapel, de Clos Warande en de Clos Village omschrijft Colemont zelf als ‘vergelijkbaar met een witte Bourgognewijn met een Chablisinslag.’ Toch is het een uniek product omdat de bodem net een tikkeltje anders is en omwille van het noordelijke klimaat. De Belgische toprestaurants hebben Colemonts Chardonnay ondertussen ook al ontdekt. De vraag is veel groter dan het aanbod, maar de wijngaard wordt jaarlijks wat uitgebreid. Colemont : ‘Ik ben er natuurlijk heel blij mee dat toprestaurants zo enthousiast zijn. Toch zou ik graag iedereen willen laten meegenieten van de wijn. Ik wil niet enkel werken voor een exclusief clubje van afnemers. Mensen die graag wat wijn zouden proeven, kunnen best een reservatie maken. Hun naam komt dan op een wachtlijst terecht.’ Met welke producten laat de wijn zich het best combineren ? Colemont : ‘Hij past uitstekend bij vis-en schaaldierbereidingen met een stevige saus. Voor oesters en lichte mosselgerechten, bijvoorbeeld, is hij niet geschikt omdat hij te krachtig en vol is van smaak.’

Peter Colemont
Martinusstraat 20
3840 Gors-Opleeuw
012 74 66 22
colemontpeter62@hotmail.com